کلیات

فلسفه تکنولوژی به عنوان یکی از شاخه‌های در حال رشد فلسفه، نیاز مبرم جامعه تکنولوژیک است. با توسعه تکنولوژی‌های نوپدید، پرسش‌های جدیدی در باره تکنولوژی مطرح شده است که تکنولوژی خود پاسخگوی آن نیست: تکنولوژی به کجا می‌رود؟ تکنولوژی‌های واگرا (disruptive technologies) چه نقشی در انتقال به جامعه آینده دارند؟ پیامدهای انسانی و اجتماعی عمومی شدن کاربرد هوش مصنوعی، داده‌های انبوه و مجازی‌سازی (virtualization) چیست؟ پاسخ به این قبیل پرسش‌ها و پرسش‌های اساسی‌تری شامل چیستی تکنولوژی، کنترل‌پذیری یا خودمختاری (autonomy) تکنولوژی و ارزشی بودن (value-laden) یا نبودن تکنولوژی بدون آشنایی با فلسفه تکنولوژی ممکن نیست.

هدف این درس گشودن لایه‌های عمیق تکنولوژی به روی دانشجویان مهندسی وکمک به ارتقای خودآگاهی آنان به عنوان تکنولوژیست‌های بالقوه در شکل دادن به مفهوم و واقعیت زندگی و نیز افزایش اعتمادبه‌نفس، انگیزش و شدت کنش آنان در توسعه آگاهانه و انتقادی تکنولوژی است.

محتوا

درس فلسفه تکنولوژی مهمترین نظریه‌های فلسفی معاصر را معطوف به پرسش‌های یادشده در بالا ارائه می‌کند. در این درس نسبت تکنولوژی با انسان، طبیعت، جامعه و علم بررسی می‌شود. در این بررسی تأثیرات متقابل تکنولوژی و تفکر و شناخت مورد بحث قرار میگیرد. همچنین توسعه تکنولوژی در زمینه طبیعی واجتماعی مربوط تشریح می‌شود و ارتباط آن با نهادهای اجتماعی (social institutions) بررسی می‌گردد. پس از آن مهمترین چالش‌های روز تکنولوژی مورد کنکاش واقع می‌شود. سپس با مرور مقایسه‌ای ریشه‌شناسی مفهومی، پرسش از سرشت تکنولوژی مورد بحث قرار می‌گیرد و با استفاده از مفهوم زیست‌جهان، مؤلفه‌های تکنولوژی معرفی و تشریح می‌شود. سرانجام چارچوب جامعی برای تحلیل عمیق تکنولوژی‌های پیشرفته و نوظهور ارائه و کاربرد آن آموزش داده می‌شود. همچنین آشنایی با فلسفه واقعیت مجازی، فاوا، هوش مصنوعی، فناوری‌های همگرا (NBIC) و فناوری‌های واگرا (Disruptive technologies) نیز صورت خواهد گرفت. درس با اشاره به نقش اجتماعی تکنولوژیست‌ها جمع‌بندی می‌گردد.

دانشجویان مهندسی پس از گذراندن این درس خواهند توانست:

سرفصل‌ها

برخی سرفصل‌هایی که در جلسات این درس بیان خواهد شد این موارد هستند: